2023-07-08
Sporza Tour, Fans van Frans: déboguer
Naar aanleiding van de Tour de France heeft Radio 1 voor de uitzendingen van Sporza Tour een rubriek Fans van Frans bedacht waarin op zoek gegaan wordt naar de mooiste, meest bizarre of moeilijkste Franse woorden. Ik heb er zelf ook eentje opgestuurd via de chat van de Radio 1 app: déboguer.
Daar hangt natuurlijk een heel verhaal aan vast.
Vroeger werd ik af en toe ingehuurd om les te geven bij een Frans IT-bedrijf in Parijs. Het cursusmateriaal dat ik voor die les schreef, was volledig in het Engels en meestal was dat ook de taal waarin ik de cursus doceerde, zelfs op plaatsen waar de voertaal Nederlands was. In Vlaanderen en Nederland gebruiken we sowieso meestal het Engelse woord voor technische termen. Ik vind Nederlandse vertalingen meestal vreselijk. Mijn operating system (besturingssysteem) is by default (standaard) in het Engels geconfigureerd. Ik weet wat plug-ins zijn, maar ik krabde even in de haren toen ik het woord invoegtoepassingen zag. Of wat dacht je van 'Gelieve het straalplaatje in het loopwerk te leggen.' Dat was een letterlijke vertaling uit het Duits van 'Legen Sie die Strahlscheibe in das Laufwerk ein.' Waarom het zo moeilijk maken als je ook gewoon kunt zeggen: 'Stop de CD in de CD-rom-drive'?
In Parijs moest ik helaas alle basisbegrippen vertalen:
- Een computer, c'est un ordinateur,
- Een file, c'est un fichier,
- Een programma, c'est un logiciel,
- Een attachment, c'est une pièce jointe,
- Een font, c'est une police (dat vond ik altijd een moeilijke),
- Een browser, c'est un navigateur,
- Een database, c'est une base de données,
- En zo verder, en zo voort...
Om een punthoofd van te krijgen al die verfransingen! Waar is dat voor nodig? Alleen dat de Fransen een byte geen byte noemen, maar een octet, dat begrijp ik dan wel weer.
Technisch gezien is het Franse woord natuurlijk fout. Het gaat ervan uit dat een byte uit 8 bits bestaat. Vandaag de dag is dat natuurlijk wel zo, maar wie de geschiedenis van de computerwetenschappen kent, weet dat er vroeger ook bytes van 7 bits bestonden. Zouden de Fransen dat dan een septet genoemd hebben in plaats van een octet? In ieder geval, ik waakte er altijd over Mega-octet te zeggen wanneer ik Megabyte bedoelde. Immers, een Megabyte, dat klinkt in het Frans al gauw als een Mega-bite, en bite, dat is een vulgair woord voor het mannelijk geslachtsdeel. Ik wil niet de leraar zijn die in de klas verkondigt: 'Je veux une Mega-byte!'
Toch heb ik ooit een fout gemaakt van dezelfde grootte-orde. Een leerling had problemen met een programmeeroefening, dus wilde ik hem helpen door zijn code te debuggen. Ik vond niet meteen het Franse woord voor bug, maar ik wist dat une puce een soort van beestje was, dus zei ik: 'Je vais dépuceler ça pour toi.' Hilariteit alom. Toen mij uitgelegd werd wat dépuceler betekende, zakte ik bijna door de grond van schaamte. Ik had net voorgesteld om de code te ontmaagden. Une puce wordt wel gebruikt in de context van computers, maar het verwijst dan naar de chips die in een computer zitten: puce is het Franse woord voor microchip.
Eenmaal bekomen van mijn genante fout, vroeg ik mijn leerlingen hoe Fransen het woord bug vertalen. Bleek dat het één van de weinige woorden is waar ze zelf geen Franse versie voor konden verzinnen. Ze noemen het gewoon un bogue (afgeleid van het Engelse bug, zegt het woordenboek). Debuggen, dat is déboguer.
Bogue en déboguer, ik vind het allebei vreselijk lelijke woorden, maar ik zal ze nooit meer vergeten.
Entreprenerd
Wintercircus
Blog
- 2024-10-27:
Eindelijk: het antwoord op mijn open brief aan Stad Gent - 2024-10-10:
De leugen van Watteeuw - 2024-09-16:
Wijkmobiliteitsplan: Signalen #3