2024-07-05
Waarom een vermogensbelasting een slecht idee is
In De Morgen van 6 juli 2024 word ik aangehaald in een artikel over vermogens(winst)belasting. Zoals vaak in interviews geven de geselecteerde citaten slechts een beperkt zicht op wat de geïnterviewde wil zeggen. In deze blog geef ik graag wat extra duiding.
Ik heb inderdaad gezegd dat ik liever een beperkte vermogenswinstbelasting zou hebben dan een effectentaks.
- Ik vind een effectentaks diefstal omdat er aan je vermogen geknabbeld wordt, ongeacht of je er winst of verlies mee maakt.
- Een vermogenswinstbelasting is anders. Die betaal je in zo goed als elk land ter wereld als je winst maakt op aandelen, behalve in België.
Sta me toe een fragment uit mijn boek 'Gebeten' te delen om nog een bijkomend probleem in deze context aan te kaarten:
Stel dat je een ondernemer bent die zonder extern kapitaal een duurzaam bedrijf uitbouwt waarmee je op lange termijn veel lokale werkzekerheid schept, eventueel export genereert, en zo langdurig financiële en maatschappelijke meerwaarde creëert voor de overheid. Dan ben je minder goed af dan de founder die met veel durfkapitaal op een paar jaar tijd zijn bedrijf van een startup via scale-up naar een buitenlandse exit doet evolueren.
Is een dergelijke situatie wenselijk voor een land als België?
Toegegeven, het is niet gemakkelijk om op basis van een sterk idee een startup uit de grond te stampen, en vervolgens op te schalen tot een bedrijf dat met een substantiële winst verkocht kan worden. Als het echter lukt, dan zijn het vooral de founders en de investeerders die daarvan profiteren. De overheid en de maatschappij hebben daar meestal minder rechtstreeks 'genot' van. Dit is vooral zo wanneer scale-ups aan buitenlandse bedrijven verkocht worden (wat meestal het geval is), met een buitenlands management dat meestal onverschillig is voor typisch Belgische bekommernissen.
Om toch een graantje mee te pikken van de successen van dergelijke bedrijven, zou de overheid inderdaad een beperkte vermogenswinstbelasting mogen invoeren, maar in mijn interview met De Morgen hing ik daar verschillende voorwaarden aan die niet in het artikel vermeld worden:
- Als er een vermogenswinstbelasting ingevoerd wordt, dan moeten een reeks andere belasingen gevoelig naar beneden. Het moet interessanter gemaakt worden om een bedrijf in België te houden, dus haal die roerende voorheffing omlaag om het uitbetalen van dividenden aantrekkelijker te maken, haal de liquidatietaks naar beneden zodat je op het einde van je carrière niet bestraft wordt als je er niet in slaagde je bedrijf te verkopen,... Ik weet dat er manieren zijn om die liquidatietaks te beperken, maar daar gaat mijn tweede punt over.
- Vereenvoudig het systeem. Schrap alle uitzonderingen en achterpoortjes. Zorg ervoor dat ondernemers die de middelen hebben om een fiscaal expert in te huren geen voorsprong hebben op ondernemers die (nog) geen gebruik (kunnen) maken van alle mogelijke belastingvoordelen die de bittere belastingpil vergulden.
- Belast vermogenswinst niet op dezelfde manier als andere inkomsten. Een vermogenswinstbelasting moet veel lager zijn dan andere belastingen. Enerzijds moet je rekening houden met het risico dat genomen wordt. Niet elke investering resulteert immers in winst. Anderzijds moet je ervoor zorgen dat er in Belgische bedrijven blijft geïnvesteerd worden, ook door buitenlandse investeerders. Verander niet om de haverklap de regels. Als je wil dat er in je land geïnvesteerd wordt, zorg dan ook voor rechtszekerheid.
Tegenstanders van de 'tax the rich' slogan beweren dat hogere belastingen op vermogen(swinst) zullen leiden tot een exodus van 'de rijken'. Voorstanders maken zich sterk dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen omdat Belgen 'honkvast' zijn. Dit is echter een zinloze discussie die de aandacht afleidt van wat echt belangrijk is. Het maakt weinig verschil uit als deze of gene 'rijke mens' uit België vertrekt. Wat wel een groot verschil maakt is of (al dan niet buitenlandse) investeerders hun investeringen in België afbouwen, dan wel vergroten.
Partijen die 'Tax the rich' roepen, lijken niet in te zien dat:
- Geen investeringen = Geen bedrijven
- Geen bedrijven = Geen jobs
- Geen jobs = Geen koopkracht
Het is de taak van de overheid een klimaat te creëren dat ondernemingsvriendelijk is. Immers, hoe meer interessante bedrijven er in België zijn, hoe meer interessante jobs er zijn, en hoe meer welvaart voor iedereen. Het woord 'interessante' is belangrijk in deze context. Je wil niet dat België een land wordt dat volstaat met warehouses van Amazon en Zalando, en dat iedereen moet rondkomen van een job als koerier. Je wil ook niet dat een derde van de bevolking ambtenaar is, want dat brengt ook niets in het laatje: ambtenaren betalen weliswaar belastingen aan de overheid, maar het is de overheid die het loon van de ambtenaren betaalt.
In een ideaal België wil je een Belgisch bedrijf van het kaliber van een Amazon, Microsoft, Apple,...
Moet de overheid ook investeren in bedrijven om dat te bekomen?
Nee, dat is geen taak van politici en ambtenaren. De overheid moet zich niet in het vaarwater van ondernemers begeven. Veel overheidsinitiatieven en subsidies zijn pure marktvervalsing. Laat de markt gewoon de markt zijn.
'Jamaar, dat is kapitalisme, en kapitalisme is slecht!' zeggen sommigen dan.
Toen iemand zich op Quora vragen stelde bij het kapitalistische systeem, antwoordde ik het volgende:
Als een partij zoals de PVDA het voor het zeggen hebben, dan zou er massaal veel geld in bodemloze putten worden gestort, alleen maar om bepaalde bedrijven te 'redden'. Het komt niet in het hoofd van de PVDA-kiezer op dat het misschien nuttiger is dergelijke bedrijven overkop te laten gaan (heeft een videotheek nog zin?) en meer ruimte te scheppen voor bedrijven die concurrentiëler zijn (en werk bieden dat zinvoller is). Is het zo moeilijk om te begrijpen dat zo'n politiek er alleen maar toe leidt dat België verarmt?
Merk op: ik zeg niet dat streaming de enige manier moet zijn om film te bekijken. Zelf heb ik een hele DVD-collectie omdat veel films gewoonweg nergens meer te vinden zijn op streaming. Als filmliefhebber kan je mij er ook moeilijk van verdenken dat ik vind dat bioscopen passé zijn. Niet alles wat waardevol is, moet geld opbrengen, maar stop daar alsjeblieft geen overheidsgeld in. Creëer als overheid een klimaat dat minder drempels opwerpt (en minder frustraties met zich meebrengt) om privégeld in te zetten voor waardevolle investeringen (zoals bijvoorbeeld het garanderen van het voortbestaan van een stadsbioscoop).
Waar ik naartoe wil, is dit: Het grootste land is het buitenland. Voor een klein land als België is het belangrijk om concurrentieel te blijven, ook al omdat we geen grondstoffen hebben om te exporteren.
Als je het partijprogramma van de PVDA leest, dan lijkt het wel alsof het de concurrentiepositie van België in een internationale context de grond in wil boren. Waarom? We zijn al zo afhankelijk van buitenlandse bedrijven. Moeten we ons nog afhankelijker (en dus kwetsbaarder) maken? Als je de PVDA soms bezig hoort, dan zou je haast de geruchten beginnen geloven dat de PVDA vanuit Rusland en China gesteund wordt.
In het artikel zeg ik ook dat het debat vaak verengd wordt de ‘goede rijke’ die zegt dat hij meer belastingen wil betalen, tegenover de ‘slechte rijke’ zegt dat hij voor iedere cent gewerkt heeft. De werkelijkheid is niet zo zwart-wit. Misschien heeft de ‘goede rijke’ zijn fortuin in zijn schoot geworpen gekregen, terwijl de ‘slechte rijke’ iets heel waardevols heeft betekend voor de maatschappij.
Ja, dat is een sneer in de richting van Jan Colruyt die eerder in het artikel aan bod komt. Hij ondertekende een brief waarin 300 miljonairs een oproep doen om werk te maken van een vermogensbelasting. Jan Colruyt klaagt dat zijn achternaam eerder een last is dan een lust. Tja, persoonlijk krijg ik ook altijd oprispingen als ik de naam Colruyt hoor. Ik heb persoonlijk en professioneel een slechte ervaringen gehad met de Colruyt-bedrijven.
Lees even mee wat ik schreef in mijn boek 'Entreprenerd':
Ik voeg even de mail toe die ik indertijd ontving naar aanleiding van deze absurde situatie (ik heb de persoonlijke informatie van de betrokkene gecensureerd):
Mocht je de lap gekopieerde tekst overgeslagen hebben, dan vat ik het even samen.
- Colruyt verkoopt producten tegen de laagste prijzen. Goed voor de koopkracht!
- Maar ... Colruyt moet winst maken, dus als ze in het buitenland goedkopere ontwikkelaars vinden, dan verkiezen ze die boven hun eigen Belgische werknemers. Dat is werkgelegenheid die uit België wegvloeit. Slecht voor de koopkracht!
Ergens bewijst dat het punt dat ik eerder maakte, niet?
De overheid voert een beleid dat (investeren in) langetermijnondernemen ontmoedigt en daardoor al het interessante werk naar het buitenland doet verhuizen. Dat zorgt ervoor dat er welvaart uit het land verdwijnt. Dat moet gecompenseerd worden, maar hoe? Met de index die de lonen in de hoogte drijft en ervoor zorgt dat veel bedrijven het nog moeilijker hebben? Door als overheid een aanbod te creëren dat neerkomt op valse concurrentie met de commerciële sector? Door over maximumprijzen te praten die de vaak al krappe marges nog meer onder druk zetten?
Nee, ik geloof echt niet in de recepten van de overheid. Moeten we het overheidsbeslag dan nog groter maken dan het al is door er nog meer belastingen in te pompen? Dat is de hamvraag als we het over vermogens(winst)belasting hebben.
Ik vind niet dat meer belastingen de oplossing zijn. De Colruyt-nazaat vindt van wel, maar ja, dat hoeft niet te verwonderen als je ziet hoe die zijn geld 'verdiend' heeft.
Entreprenerd
Wintercircus
Blog
- 2024-10-27:
Eindelijk: het antwoord op mijn open brief aan Stad Gent - 2024-10-10:
De leugen van Watteeuw - 2024-09-16:
Wijkmobiliteitsplan: Signalen #3