Story: NL24-034

Alles van waarde

Word count: ~5500

Comments

Dit verhaal is opgenomen in mijn bundel Onvoltooid toekomstige tijd.

'Alles van waarde is weerloos,' schreef Lucebert. In mijn verhaal verandert Stefan Dezwijgere, een referentie naar Stefan Zweig in een eenhoorn. Ik gebruik dat uitzonderlijke fabeldier (uiteraard) als een metafoor. Eerst gaat Stefan op bezoek bij dokter Eugenia Ionesco. Dat is een duidelijke verwijzing naar Eugene Ionesco, die met Rhinoceros een commentaar schreef op het nazisme. Eugenia stuurt Stefan echter door naar de waarzegster Madame Erica Blair. Je moet al een complete literatuurbarbaar zijn om daar niet de echte naam van George Orwell in te herkennen. Zijn boeken 1984 en Animal Farm waren een stevige kritiek op het Stalinisme. De naam Kris Verschaeve is dan weer afgeleid van Cyriel Verschaeve, maar het siert de lezer die de link naar deze Vlaamse priester-schrijver die collaboreerde met de nazi's niet herkende.

Aan de hand van de naamkeuzes weet je meteen dat dit geen vrolijk verhaal wordt, al stak ik redelijk wat verfijnde humor in de taal en de beeldspraak. Stefan verzinnebeeldt voor mij iedereen met talent die zich zorgen maakt over extremisme, of dat nu van links komt of van rechts. Het lijkt wel of we gedwongen worden om een keuze te maken. Doen we dat niet, dan worden we verpletterd.

Ik stuurde dit verhaal in voor de Harland Awards van 2025, maar het behaalde slechts een bedroevende 123ste plaats. Eén jurylid had zelfs het lef te schrijven: 'Ik wil aan het lachen gemaakt worden.' Alsof de Harland Award een wedstrijd is voor dijenkletsers. Daarmee bewijst dit jurylid het punt dat ik met het verhaal probeerde te maken: alles van waarde is weerloos in een wereld die geregeerd wordt door populisten.

Jurylid 1: Het verhaal is beter dan de titel doet vermoeden. Vlotte dialogen, creatief taalgebruik, smakelijk verteld. Er zit ook op tijd en stond verfijnde humor in. Originaliteit: top! Rhinoceritis, unicornitis, apenpootwens, … enkele prachtige voorbeelden. Hoe het verhaal tot stand komt en wat er in gebeurt, getuigt eveneens van creativiteit. Deze creativiteit, originaliteit is weg bij de titel. Kom… denk eens na… een titel die swingt zoals de tekst? Heel graag gelezen! Blijf vooral verder schrijven.

Jurylid 2: Een magisch verhaal, dat is zeker. Het heeft een goed uitgewerkt plot, waarbij de kennis over eenhoorns netjes in de verhaallijn verwerkt is. De hoofdpersonen wekken medelijden of irritatie op, dat is knap. Het is wel een wat deprimerend verhaal, zeker aan het eind. Het verhaal zou meer in evenwicht zijn als er ook een positieve noot in zat.

Jurylid 3: Een verhaal dat nogal rammelt en van rare conclusies uitgaat. Waarom weet een waarzegger van eenhoorns in vredesnaam af en de wetten van de wensen af. Het verhaal is losjes gebaseerd op de Roemeense schrijver Eugene Ionesco, die de roman Rinoceros schreef. Een amper geslaagde poging. Is het een poging tot humor, dan is die ook niet echt geslaagd.

Jurylid 4: Veel beeldspraak maar het verhaal heeft schwung; het zou zomaar eens kunnen!

Jurylid 5: Origineel is het zeker, en een moraal zit er ook nog in. Het einde kwam alleen ietwat abrupt. Jammer.

Jurylid 6: Een man verandert in een eenhoorn en ontwikkelt magische krachten. Het zou een hilarisch, absurdistisch verhaal kunnen zijn, en gegeven de verwijzingen naar Ionesco denk ik dat dat ook de bedoeling is, maar op 1 of andere manier leest het nu niet zo? Heroverweeg de manier waarop het verhaal is opgeschreven en hoe de gebeurtenissen verteld. Ik wil aan het lachen gemaakt worden.

Mijn opinie: ik vind het vreemd dat een paar juryleden wel Ionesco herkennen, maar niet Eric Blair a.k.a. George Orwell. Met 'Rhinoceros' schreef Ionesco een boek als commentaar op het fascisme en nazisme. Van George Orwell weten we dat '1984' en 'Animal Farm' een kritiek zijn op het Stalinisme en communisme. Mijn hoofdpersonages komen terecht in een wereld waarin ze verpletterd dreigen te worden tussen beide extremen.

Waarom zou zo'n verhaal op een positieve noot moeten eindigen? Zou jurylid 2 dat ook gezegd hebben over de boeken van Ionesco en Orwell?

Jurylid 1 vindt de humor verfijnd, maar nummer 3 vraagt zich af: 'Is het een poging tot humor?' Nee, dat was het niet nummer 3, want geplet worden tussen fascisten en communisten is geen lachertje.

Ik stak wel humor in de beeldspraak (zie jurylid 4) en in de vele politieke en literaire verwijzingen (waarvan veel mensen er slechts een handvol van zullen herkennen).

'Ik wil aan het lachen gemaakt worden,' zegt Jurylid 6. Het enige wat ik daar kan op antwoorden, is dat jurylid 6 het verhaal totaal niet begrepen heeft. Het hoofdpersonage verandert in een eenhoorn en ontwikkelt magische krachten. Hij merkt echter al gauw dat zowel links als rechts misbruik willen maken van dat talent.

Een eenhoorn is een uitzonderlijk fabeldier. Ik koos het als een metafoor voor talent dat in de huidige politieke omstandigheden eerder een last geworden is dan een voordeel. Het hoofdpersonage dat eenhoorn geworden is, zegt ook herhaaldelijk dat hij dat talent liever niet had gekregen.

Het zou kunnen dat ik het verhaal zo slecht schreef dat de boodschap niet goed overkwam, maar dat wordt dan weer tegengesproken door de juryleden die de boodschap wel snapten. Sta me toe dat vreemd te vinden.